İlk Borsa Binası

Denizcilikle bağlantılı olarak Avrupa’da ilk borsa 1487 yılında Anvers’te kurulmuştur. 16. yüzyılda altın çağını yaşayan Hollanda’nın Amsterdam Borsası ise Anvers’deki borsanın yerini almıştır. 16. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa’nın diğer ülkelerinde borsalar belirmeye başlamıştır ve bugünün büyük borsaları haline gelmişlerdir.

Günümüzden tam 1750 yıl önce inşa edildiği bilinen Aizanoi Binası’nda hem borsa işlemleri yapılmış hem de Roma İmparatoru Dioeletianus, enflasyonla mücadele etmek için hazırlamış olduğu mal satış bedelleri hakkındaki duyurular binanın etrafındaki taş bloklarda duyurulmuştur. Yani bu taş bloklar günümüz borsa ekranlarının görevini görmüştür.

Çavdarhisar ilçesinde bulunan dünyanın ilk borsası milattan sonra 2. yüzyılın sonlarında ‘macellum’ denilen gıda pazarı olarak kullanılmıştır. Milattan sonra 301 yılında ise Roma İmparatoru Dioeletianus enflasyon ile baş etmek için belirlediği fiyatları Aizanoi’nin taş bloklarında duyurmuştur. Taş bloklar üzerinde bulunan bu fiyatlar üzerinden alım – satım gerçekleştirilmiştir. Enflasyonun önlenmesi için üretilen mallar arasında çapraz fiyatlandırma yapılmış ve gerçeği yansıtmayan fiyatlar engellenmiştir.

Hisse senetlerinin el değiştirmesiyle kurulan Anvers Borsası ise Aizanoi Binası’ndan çok daha sonra kurulmuştur. Yani ilk borsa işlemleri emtialar ile Aizanoi Binası’nda yapılmış ve borsanın ekonomiye önemli katkılarından olan tek fiyat oluşumu görevi görmüştür. 15. yüzyılda kurulan Anvers Borsası ise ticari evrakların alım – satımının yapıldığı ilk borsadır. Daha sonraları ise;

16. yüzyılda Paris ve Londra’da;
17. yüzyılda Berlin ve Basel’de;
18. yüzyılda Viyana ve New York’ta;
19. Yüzyılda Brüksel, Roma, Milano, Madrid, İstanbul ve Tokyo borsaları kurulmuştur.

Bu borsaların kurulumuna kadar elinde bulunan menkul kıymetin el değiştirmesini isteyen kişilerin bir buluşma yeri yoktu ve işlemlerin çoğu sokaklarda gerçekleştiriliyordu. İşlem hacminin artış göstermeye başlaması ile birlikte bazı kahveler ve lokantalarda bu işlemler yapılmaya başlamıştır. Birkaç kişi komisyon karşılığında işlemleri yapmak amacı ile bazı yerlerde hazır bulunurdu. Bu şekilde borsa işlemleri zamanla resmi bir kişiliğe kavuşmuştur. Yapılan işlerin yönetiminin düzene sokulması için bir takım kurallar da ortaya koyulmuştur. New York’ta ilk alım satım işlemlerinin bir ağaç altında yapıldığı ve daha sonrada kapalı mekanlara taşındığı söylenmektedir.